Cơ chế đề kháng mầm bệnh ( Virus – Vi khuẩn – Nấm ) của keo bạc

Dưới đây là cơ chế đa tác động của nano bạc (AgNPs) trong việc chống lại vi khuẩn, virus và nấm, cùng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả:

1. Cơ chế kháng khuẩn

a) Phá vỡ màng tế bào

• Nano bạc giải phóng ion Ag⁺ liên kết với nhóm -SH trên protein màng, gây rò rỉ thành phần tế bào (như K⁺, ATP)
• Thí nghiệm trên E. coli: Nồng độ 50 ppm AgNPs làm giảm 99% độ bền màng sau 2 giờ .

b) Tạo ROS phá hủy nội bào

• Ion Ag⁺ kích hoạt sản sinh gốc tự do (•OH, O₂⁻) phá vỡ DNA và enzyme oxy hóa khử như catalase
• Hiệu ứng lượng tử: Hạt <20 nm tăng 300% khả năng tạo ROS so với hạt 100 nm

c) Ức chế tổng hợp protein

• Ag⁺ liên kết với ribosome 30S, ngăn cản quá trình dịch mã, đặc biệt hiệu quả với vi khuẩn Gram-âm

2. Cơ chế kháng virus

a) Bất hoạt vỏ ngoài

• Hạt nano bạc phá hủy glycoprotein trên vỏ virus (như spike protein của SARS-CoV-2), ngăn bám vào thụ thể ACE2
• Thử nghiệm in vitro: 10 ppm AgNPs giảm 90% khả năng xâm nhập của influenza A

b) Ức chế sao chép RNA/DNA

• Ag⁺ tạo phức với nucleotide (đặc biệt guanine), ức chế polymerase của virus HIV và HBV

3. Cơ chế kháng nấm

a) Phá vỡ thành tế bào chitin

• Nano bạc ức chế enzyme chitin synthase, làm thành tế bào nấm (Candida albicans) mỏng đi 40%

b) Rối loạn chức năng ty thể

• Ag⁺ làm giảm sản xuất ATP trong ty thể, gây chết theo chương trình ở nấm men